X

Jan Paweł II i Uniwersytet Jagielloński

article (4)

Pierwszy kontakt Karola Wojtyły z Uniwersytetem Jagiellońskim miał miejsce tuż po wzorowo zdanym 14 maja 1938 roku egzaminie dojrzałości. Absolwent gimnazjum karmelickiego, kierując się miłością do teatru i literatury, z inspiracji nauczyciela Mieczysława Kotlarczyka, rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym UJ. Szansę na kontynuację nauki przekreśliła przeprowadzona przez Niemców Sonderaktion Krakau - akcja pacyfikacyjna, skierowana przeciwko środowisku polskich uczonych, przeprowadzona 6 listopada 1939 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. W jej wyniku zamknięto uniwersytet, a profesorów wywieziono do obozu Sachsenhausen. Podczas wojny Karol Wojtyła założył, wraz z innymi studentami polonistyki UJ, Teatr Rapsodyczny.

Od 1 kwietnia 1945 roku do 30 września 1946 roku był młodszym asystentem przy katedrach dogmatyki szczegółowej, patrologii i historii dogmatów na Wydziale Teologicznym UJ. 24 listopada 1948 roku, po złożeniu wymaganych egzaminów i przedłożeniu pracy Pojęcie środka zjednoczenia duszy z Bogiem w nauce św. Jana od Krzyża uzyskał dyplom magistra teologii. Doktorem teologii został 16 grudnia 1948 roku na postawie rozprawy Doctrina de fide apud S. Ioannem de Cruce , obronionej 19 czerwca 1948 roku na Papieskim Instytucie Angelicum w Rzymie. Od października 1953 roku wykładał katolicką etykę społeczną dla studentów IV i V roku w wymiarze dwóch godzin tygodniowo. W dniach 30 listopada - 3 grudnia 1954 r. przeprowadzono jego przewód habilitacyjny na podstawie rozprawy Próba opracowania etyki chrześcijańskiej według systemu Maxa Schelera. Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego 19 stycznia zatwierdził uchwałę Rady Wydziału Teologicznego i jednogłośnie przyznał ks. Karolowi Wojtyle tytuł docenta w zakresie teologii moralnej. Katolicką etykę społeczną wykładał do końca roku akademickiego 1953/54.

Uniwersytet Jagielloński pozostał bliski sercu Karolowi Wojtyle podczas pełnia funkcji biskupa krakowskiego i kardynała. Swoje związki z macierzystą uczelnią często podkreślał również po wyborze na Stolicę Piotrową. Podczas drugiej pielgrzymki do Polski, 22 czerwca 1983 roku, w auli Collegium Maius odebrał tytuł doktora honoris causa UJ.

- Jak matka szczycąca się triumfem syna, tak pragnęła i nasza Alma Mater uczcić wielkość tego, który będąc jej magistrem, doktorem i docentem powołany został na biskupa Rzymu. Uniwersytet nie rozporządza innym sposobem wyrażania swego uznania i swych uczuć, jak nadanie doktoratu honorowego. Zgodnie z powszechnym odczuciem, nasza społeczność akademicka uznała, że w tym przypadku musi on mieć charakter wyjątkowy - doktoratu wszechnauk Uniwersytetu Jagiellońskiego - mówił w czasie uroczystości prof. Józef Gierowski, ówczesny rektor UJ.

W podziękowaniu Jan Paweł II odpowiedział: „Nie mogę ukryć, że w progi Almae Matris Iagellonicae wkraczam dzisiaj ze szczególnym wzruszeniem. Przez wiele lat jako krakowianin spotykałem się na co dzień z tym kompleksem gmachów, które kryje w sobie Uniwersytet - a jednak nie stracił on przez to na swojej wielkości. Nie spowszedniał. Pozostawił tą swoją podstawową wielkość, jaką posiada w dziejach ojczyzny oraz w dziejach kultury polskiej, europejskiej i światowej. Takim go widział jako wychowanek ksiądz Piotr Skarga, gdy nazwał Akademię Krakowską szczęśliwą fundacją królów polskich i ozdobą tej korony. Stykając się z nią na co dzień, w ciągu 40 lat mojego tutaj pobytu, ani na chwilę nie straciłem tej świadomości, że obcuję z wielkością."

Następnie papież zwrócił się do rektora z prośbą o przyjęcie przywiezionego z Rzymu daru -pamiątkowego medalu oraz faksymile starej, ptolemejskiej kosmologii. - Jako osobliwość niech pozostanie w Uniwersytecie Jagiellońskim. Kiedyś tak myślano, chociaż tutaj już torowano inną myśl o świecie - powiedział papież.

Tego samego dnia Ojciec Święty spotkał się ze społecznością akademicką na dziedzińcu Collegium Maius, co uwiecznia tablica wmurowana w ścianę budynku. Miejsce na krużganku, z którego wówczas przemawiał, upamiętnia papieski kartusz herbowy.

Jan Paweł II złożył kolejną wizytę w murach Uniwersytetu Jagiellońskiego przy okazji szóstej pielgrzymki do ojczyzny. 8 czerwca 1997 roku w kolegiacie św. Anny najpierw spotkał się z rektorami wyższych uczelni w Polsce z okazji 600-lecia Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Następnie papież udał się do Collegium Maius, gdzie rozmawiał z profesorami i młodzieżą akademicką oraz wysłuchał koncertu.

Wielki Jubileusz Roku 2000 i 600-lecie odnowienia Uniwersytetu stały się okazją do zorganizowania przez społeczność Uniwersytetu Jagiellońskiego pielgrzymki do Rzymu. Kulminacyjnym punktem było spotkanie jej blisko 400 uczestników z Janem Pawłem II w dniu 11 września w auli Pawła VI. Podczas uroczystej audiencji prof. Franciszek Ziejka wręczył Ojcu Świętemu wydawnictwa związane z jubileuszem odnowienia uczelni i odczytał uroczysty adres społeczności uniwersyteckiej. Papież wygłosił przemówienie do uczestników pielgrzymki oraz udzielił błogosławieństwa Uniwersytetowi Jagiellońskiemu na dalsze 100-lecie działalności.

- Kiedy myślę o Uniwersytecie Jagiellońskim, budzą się we mnie wspomnienia te odległe, jeszcze sprzed wojny i te bliskie, jak choćby pamięć naszego spotkania w kolegiacie św. Anny i w Collegium Maius w 1997 r. Stają także przed oczyma twarze profesorów i studentów, którzy tworzyli i tworzą dawną i współczesną historię tej uczelni. To wracanie myślą wstecz jest tym bardziej uzasadnione, że wciąż żyjemy atmosferą 600-lecia jagiellońskiej fundacji i odnowienia krakowskiej Alma Mater - powiedział.

Kolejne spotkanie ze społecznością akademicką miało miejsce podczas ostatniej, ósmej podróży apostolskiej do Polski. Było to w sobotę 17 sierpnia 2002 roku, gdy w drodze z Łagiewnik do Pałacu Arcybiskupiego Jan Paweł II przejechał koło powstającego nowego kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego w Pychowicach i zatrzymał się przed wznoszonym w sąsiedztwie gmachem biblioteki Papieskiej Akademii Teologicznej. Połączone chóry akademickie odśpiewały „Gaude Mater Polonia", a przemówienia wygłosili rektor PAT bp Tadeusz Pieronek oraz rektor UJ prof. Franciszek Ziejka. Do zgromadzonych ok. 2 tysięcy przedstawicieli pracowników świata akademickiego z całej Polski - rektorów, profesorów, studentów, pracowników administracyjnych - Jan Paweł II skierował słowa pozdrowień i życzenia, zapewniając o swojej modlitwie i wyrażając wdzięczność za spotkanie. W darze Ojciec Święty otrzymał m.in. „Złotą Księgę", kronikę dziejów Uniwersytetu Jagiellońskiego, przygotowaną z okazji 600-lecia odnowienia Akademii Krakowskiej.

Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 roku. Jako papież nigdy nie zapominał o macierzystej uczelni i przy każdej okazji podkreślał swoje przywiązanie do niej. W czasie swojej posługi pasterskiej beatyfikował też, a następnie kanonizował dwie niezwykle ważne w dziejach Uniwersytetu Jagiellońskiego osoby - królową Jadwigę i prof. Józefa Sebastiana Pelczara.

W przededniu kanonizacji Jana Pawła II w auli Collegium Maius odbył się pokaz filmu „Moja Alma Mater" o związkach Karola Wojtyły z Uniwersytetem Jagiellońskim. Materiał, który pierwotnie miał być prezentem dla papieża, stał się po latach cennym dokumentem historycznym. Jego twórcy dotarli do wszystkich żyjących koleżanek i kolegów z okresu studiów Karola Wojtyły na uniwersytecie i przeprowadzili z nimi wywiady. Pozyskano wiele unikalnych i dotąd nieznanych materiałów ze zbiorów archiwów, a także od osób prywatnych. Pokaz filmu był połączony z wykładem prof. Franciszka Ziejki o kulisach doktoratu honoris causa dla Jana Pawła II oraz prezentacją obiektów z kolekcji Muzeum UJ związanych z papieżem.

Protokół egzaminu Karola Wojtyły (Materiały Archiwum UJ)

Protokół egzaminu Karola Wojtyły (Materiały Archiwum UJ)

Karta indywidualna dla słuchaczy szkół wyższych Karola Wojtyły (Materiały Archiwum UJ)

Karta indywidualna dla słuchaczy szkół wyższych Karola Wojtyły
(Materiały Archiwum UJ)

Wykaz not egzaminacyjnych w tajnym nauczaniu (Materiały Archiwum UJ)

Wykaz not egzaminacyjnych w tajnym nauczaniu (Materiały Archiwum UJ)

Życiorys Karola Wojtyły (Materiały Archiwum UJ)

Życiorys Karola Wojtyły (Materiały Archiwum UJ)

Dyplom magistra teologii (Materiały Archiwum UJ)

Dyplom magistra teologii (Materiały Archiwum UJ)

Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa (Fot. Archiwum Muzeum UJ)

Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa (Fot. Archiwum Muzeum UJ)

Spotkanie Jana Pawła II z władzami UJ na dziedzińcu Collegium Maius (Fot. Archiwum Muzeum UJ)

Spotkanie Jana Pawła II z władzami UJ na dziedzińcu Collegium Maius
(Fot. Archiwum Muzeum UJ)